Sau nhiều tháng đồn đoán, Xabi Alonso cuối cùng cũng đã xác nhận rằng, anh sẽ trở thành HLV Real Madrid sau khi mùa bóng 2024/25 tại Leverkusen kết thúc. Thậm chí Alonso sẽ thế chỗ Carlo Ancelotti để dẫn dắt Real Madrid ngay tại giải FIFA Club World Cup Hè này.
 |
Có sự phấn khích về những gì Xabi Alonso có thể đạt được với lứa cầu thủ tấn công tài năng tại Bernabeu. Nhưng, trong khi việc Alonso trở thành HLV Real Madrid đang được mô tả theo hướng lãng mạn – một cầu thủ vĩ đại trở lại CLB mà anh ta yêu mến – thì sự thực là rất nhiều thách thức lớn đang chờ đợi Alonso .
**************
Trong khi Carlo Ancelotti thúc đẩy sự tự do về vị trí và tính linh hoạt trong lối chơi, tin tưởng rằng hỏa lực tấn công có thể che giấu các vấn đề phòng ngự của đội, thì cách tiếp cận chiến thuật của Alonso… gần như ngược lại. Các đội bóng của Alonso – tiêu biểu nhất là Leverkusen, đề cao tính tổ chức và sự chặt chẽ trong cấu trúc, dựa trên các mô hình được tập luyện tỉ mỉ với độ chính xác cao.
Những gì Xabi Alonso đạt được tại Leverkusen xứng đáng được coi là kỳ tích, khi anh đưa một đội bóng từng đứng thứ 17/18 ở Bundesliga ở mùa bóng 2022/23 đến chức vô địch bất bại và 1 trận chung kết Cúp châu Âu (Europa League) chỉ sau 18 tháng.
Khi tiếp quản một Leverkusen đang ở đáy sâu thất vọng, Alonso ban đầu tập trung vào việc cải thiện sự vững chắc ở hàng thủ và khả năng phục hồi khi chuyển trạng thái sang KHÔNG BÓNG của đội, điều này giúp “Kusen” trở thành một tập thể phòng ngự tốt hơn, nền tảng cho việc kết mùa ở vị trí thứ 6 BXH.
Mùa hè 2023 chứng kiến những sự xuất hiện quan trọng: hậu vệ cánh sáng tạo Alejandro Grimaldo cho phép Alonso triển khai hệ thống tấn công biên của mình, tiền vệ Granit Xhaka mang đến chất lượng cao khi cầm bóng để tạo điều kiện cho việc xây dựng lối chơi chuyền bóng chắc chắn, trong khi tiền đạo Victor Boniface đã bổ sung sức mạnh thực sự cho mặt trận tấn công.
Những sự bổ sung đó giúp Leverkusen trở thành một tập thể tiệm cận sự hoàn hảo, công hay (ghi 89 bàn- cao nhất) và thủ tốt (thủng 24 bàn – ít nhất) trên hành trình vô địch Bundesliga 2023/25 với thành tích bất bại.
Đó là một Leverkusen với hàng thủ ba người cơ bản cùng cặp hậu vệ cánh (wingback) chơi cao và rộng; Xhaka nhịp nhàng điều khiển nhịp độ từ vị trí sâu nhất ở hàng tiền vệ; hai số 10 quản lý các khu vực hành lang trong ở 1/3 sân đối phương, cùng một trung phong năng động ở phía trên.
Hình ảnh dưới đây, trong trận thắng Heidenheim hồi tháng Tư năm ngoái – trận đấu xác lập vị thế nhà vô địch của Leverkusen – cho thấy mạng lưới chuyền bóng dựa trên hệ thống 3-4-2-1, gọn gàng ở khu trung tuyến và mạnh mẽ 2 bên cạnh, đạt tới sự cân bằng hoàn hảo đến như thế nào.
 |
Tuy nhiên, Leverkusen-Alonso phiên bản tốt nhất mới chỉ tiệm cận sự hoàn hảo chứ chưa thực sự hoàn hảo. Việc Leverkusen thường xuyên gặp vấn đề khi đối đầu với các đối thủ áp dụng hệ thống pressing 1 kèm 1 “hung hăng” là minh chứng.
Leverkusen đã thua Atlanta trong trận chung kết Europa League mùa trước và chứng kiến chuỗi bất bại
|
Có sự phấn khích về những gì Xabi Alonso có thể đạt được với lứa cầu thủ tấn công tài năng tại Bernabeu. Nhưng, trong khi việc Alonso trở thành HLV Real Madrid đang được mô tả theo hướng lãng mạn – một cầu thủ vĩ đại trở lại CLB mà anh ta yêu mến – thì sự thực là rất nhiều thách thức lớn đang chờ đợi Alonso .
**************
Trong khi Carlo Ancelotti thúc đẩy sự tự do về vị trí và tính linh hoạt trong lối chơi, tin tưởng rằng hỏa lực tấn công có thể che giấu các vấn đề phòng ngự của đội, thì cách tiếp cận chiến thuật của Alonso… gần như ngược lại. Các đội bóng của Alonso – tiêu biểu nhất là Leverkusen, đề cao tính tổ chức và sự chặt chẽ trong cấu trúc, dựa trên các mô hình được tập luyện tỉ mỉ với độ chính xác cao.
Những gì Xabi Alonso đạt được tại Leverkusen xứng đáng được coi là kỳ tích, khi anh đưa một đội bóng từng đứng thứ 17/18 ở Bundesliga ở mùa bóng 2022/23 đến chức vô địch bất bại và 1 trận chung kết Cúp châu Âu (Europa League) chỉ sau 18 tháng.
Khi tiếp quản một Leverkusen đang ở đáy sâu thất vọng, Alonso ban đầu tập trung vào việc cải thiện sự vững chắc ở hàng thủ và khả năng phục hồi khi chuyển trạng thái sang KHÔNG BÓNG của đội, điều này giúp “Kusen” trở thành một tập thể phòng ngự tốt hơn, nền tảng cho việc kết mùa ở vị trí thứ 6 BXH.
Mùa hè 2023 chứng kiến những sự xuất hiện quan trọng: hậu vệ cánh sáng tạo Alejandro Grimaldo cho phép Alonso triển khai hệ thống tấn công biên của mình, tiền vệ Granit Xhaka mang đến chất lượng cao khi cầm bóng để tạo điều kiện cho việc xây dựng lối chơi chuyền bóng chắc chắn, trong khi tiền đạo Victor Boniface đã bổ sung sức mạnh thực sự cho mặt trận tấn công.
Những sự bổ sung đó giúp Leverkusen trở thành một tập thể tiệm cận sự hoàn hảo, công hay (ghi 89 bàn- cao nhất) và thủ tốt (thủng 24 bàn – ít nhất) trên hành trình vô địch Bundesliga 2023/25 với thành tích bất bại.
Đó là một Leverkusen với hàng thủ ba người cơ bản cùng cặp hậu vệ cánh (wingback) chơi cao và rộng; Xhaka nhịp nhàng điều khiển nhịp độ từ vị trí sâu nhất ở hàng tiền vệ; hai số 10 quản lý các khu vực hành lang trong ở 1/3 sân đối phương, cùng một trung phong năng động ở phía trên.
Hình ảnh dưới đây, trong trận thắng Heidenheim hồi tháng Tư năm ngoái – trận đấu xác lập vị thế nhà vô địch của Leverkusen – cho thấy mạng lưới chuyền bóng dựa trên hệ thống 3-4-2-1, gọn gàng ở khu trung tuyến và mạnh mẽ 2 bên cạnh, đạt tới sự cân bằng hoàn hảo đến như thế nào.
|
Tuy nhiên, Leverkusen-Alonso phiên bản tốt nhất mới chỉ tiệm cận sự hoàn hảo chứ chưa thực sự hoàn hảo. Việc Leverkusen thường xuyên gặp vấn đề khi đối đầu với các đối thủ áp dụng hệ thống pressing 1 kèm 1 “hung hăng” là minh chứng.
Leverkusen đã thua Atlanta trong trận chung kết Europa League mùa trước và chứng kiến chuỗi bất bại tại Bundesliga của họ kết thúc ở trận đấu thứ 36, trước Leipzig hồi tháng Tám năm ngoái. Cả 2 đội Atalanta và Leipzig đều là những tập thể rất mạnh ở khả năng pressing kèm người và gây sức ép tầm cao.
Mọi thứ rõ ràng đã trở nên khó khăn hơn vào mùa bóng này – nhưng bất chấp việc bị loại sớm ở các đấu trường Cúp, Leverkusen-Alonso cũng chỉ thua 3 trong số 33 trận Bundesliga. Thắng trận cuối cùng, họ sẽ có tổng điểm cao thứ 3 trong lịch sử 120 năm của CLB, chỉ sau mùa giải siêu hạng năm ngoái.
Quan trọng hơn, Alonso cho thấy anh là một HLV sẵn sàng làm mới mình tùy hoàn cảnh thực tế, chứ không đóng khung vào một mô hình cụ thể. Việc Alonso sử dụng hàng thủ 4 người trong một số trận ở mùa giải này là bằng chứng.
 |
Thực ra, từ trước đó – trong thời gian phụ trách đội B Real Sociedad, Alonso thường xuyên chơi với sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1. Tất nhiên những nguyên căn bản trong triết lý của Alonso thì vẫn trước sau như một: đề cao giá trị kiểm soát bóng, cường độ cao khi ở trạng thái không bóng và tích cực triển khai bóng qua hàng tiền vệ.
Những huấn luyện viên giỏi nhất thường là những người sẵn sàng thực dụng và có khả năng thích nghi với nguồn lực sẵn có của đội. Và rõ ràng là Alonso đã xây dựng một Leverkusen chiến thắng dựa trên việc tối đa hóa các thuộc tính của các cầu thủ mà anh có trong tay.
Dẫn dắt Real Madrid, Alonso sẽ thừa hưởng một đội hình chất lượng cao, nhưng kể cả như thế việc xây dựng một cấu trúc mạch lạc có thể coi là thách thức lớn nhất mà anh phải đối mặt.
Sự xuất hiện của Trent Alexander-Arnold từ Liverpool sẽ giúp Alonso củng cố các lựa chọn ở hàng lang phải. Tuy nhiên, Real Madrid cần bổ sung ít nhất 3 vị trí phù hợp với triết lý của Alonso, gồm 1 hậu vệ trái, 1 trung vệ và 1 tiền vệ trung tâm. Có vẻ như Alonso sẽ có tất cả những nốt nhạc trong kỳ chuyển nhượng Hè này, nhưng nhiệm vụ của anh là sắp xếp chúng theo đúng thứ tự để tạo nên bản giao hưởng chiến thắng cho Madrid.
Các vấn đề phòng ngự là cốt lõi của sự thiếu ổn định tại Real Madrid trong mùa giải này. Và đây là 1 trong những bài toán quan trọng đầu tiên mà Alonso phải có được lời giải tốt.
Việc Madrid thiếu cường độ phòng ngự ở tuyến đầu có nghĩa là đối thủ của họ có thể tiến lên phía trước khi biết rằng hàng tiền đạo của Ancelotti không cung cấp cho đồng đội sự bảo vệ cần thiết.
Trong ví dụ này với Arsenal ở lượt đi tứ kết Champions League tháng trước, Kylian Mbappe và Vinicius Junior hầu như… không làm gì khi Myles Lewis-Skelly di chuyển vào khoảng trống giữa họ ở nửa phần sân nhà nhận đường chuyền từ tuyến dưới và thoải mái triển khai bóng lên phía trước. Lewis-Skelly sau đó tìm thấy Martin Odegaard ở khoảng trống bên phải. Một đường chuyền của Lewis-Skelly cho Odegaard và Arsenal dễ dàng đưa bóng vào 1/3 sân Real Madrid.
 |
Có một ví dụ đáng báo động khác trong trận thua thảm hại 0-4 tại Bernabeu trước Barcelona vào tháng Mười. Marc Casado ung dung kéo bóng xuyên qua hai tiền đạo Madrid tiến sang phần sân đối phương, trước khi thực hiện pha chọc khe táo bạo cho Robert Lewandowski ghi bàn mở tỉ số.
 |
Alonso chắc chắn sẽ không để cho những “câu chuyện” như thế lặp lại khi anh chính thức tiếp quản Real Madrid.
Tại Leverkusen, Alonso đã xây dựng một đội bóng với chất lượng phòng ngự tốt dựa trên các nguyên tắc định vị vị trí thông minh, khả năng siết chặt các khoảng trống và mức độ sẵn sàng cao trong việc đoạt bóng nhanh nhất có thể. Và anh chắc chắn sẽ cố gắng áp dụng những nguyên tắc này tại Madrid.
5.2 lần giành được quyền sở hữu của Leverkusen ở 1/3 sân đối phương là thống kê cao nhất tại Bundesliga 2024/25 và nó bằng với mức của họ ở mùa bóng trước đó. Để tiện so sánh, Real Madrid của Ancelotti mùa này chỉ có trung bình 3.7 lần đoạt bóng thành công ở 1/3 cuối sân, đứng thứ 8 La Liga.
Cái hay của Leverkusen-Alonso là ở chỗ, đội bóng này luôn tìm cách tối đa hóa lợi ích từ những khoảnh khắc chuyển tiếp sau khi đoạt bóng thành công. 21 trong tổng số 165 lần giành được bóng tầm cao của Leverkusen mùa này kết thúc bằng các pha dứt điểm, và 4 trở thành bàn thắng.
 |
Bàn thắng của Tella vào lưới Dortmund hồi tháng 1 đến chỉ 24 giây sau tiếng còi khai cuộc, và nó khởi phát từ việc Leverkusen đẩy đội hình lên rất cao khi Dortmund triển khai bóng từ hậu tuyến, ép đối thủ đưa bóng ra sát đường biên và buộc phải thực hiện một đường chuyền có độ rủi ro lớn. Leverkusen giành lại bóng, phản công nhanh ở phần sân Dortmund và ghi bàn.
 |
**************
Xabi Alonso đúng là chưa từng phải xử lý một phòng thay đồ toàn sao như ở Madrid trong sự nghiệp huấn luyện mới chỉ khởi đi được vài năm của mình. Nhưng nói về Alonso là nói về một HLV từng kinh qua những năm tháng đỉnh cao thời cầu thủ với các đội bóng hàng đầu.
Đó là một Alonso đã từng gặt hái nhiều vinh quang tại Anh, Đức và Tây Ban Nha tư cách là một cầu thủ của Liverpool, Bayern và Madrid. Anh không hề xa lạ với những phòng thay đồ gồm nhiều cái tôi lớn.
Dù vậy, phải thừa nhận Alonso là một kiểu HLV hoàn toàn khác với Ancelotti – người sẵn sàng, “trao quyền” cho các cầu thủ của mình để họ thể hiện hết khả năng mà không cần quá nhiều chỉ dẫn về chiến thuật.
 |
“Điểm mạnh lớn nhất của Carlo là ông ấy tìm ra cách để nhiều cầu thủ có thể tự do chơi bóng”, tiền vệ người Anh Jude Bellingham đã nói về Ancelotti như thế vào năm ngoái. “Chúng tôi được phép ngẫu hứng. Carlo mang đến cho bạn sự bình tĩnh và tự tin để làm những điều mà bạn muốn”
Tóm lại, Alonso sẽ đại diện cho một sự thay đổi lớn so với Ancelotti khi anh tiếp quản vị trí HLV trưởng Real Madrid từ chiến lược gia gạo cội người Italia. Alonso là một người chiến thắng đã được chứng minh với tư cách một cầu thủ và cả HLV, nhưng có 2 vấn đề đặt ra là:
Những yêu cầu về chiến thuật và tính tổ chức của Alonso đối với đội hình Real Madrid, liệu có được tất cả những ngôi sao trong phòng thay đồ đón nhận?
Và Liệu Real Madrid có ở trong trạng thái và sở hữu những con người phù hợp, cho phép Alonso phát huy tiếp tục “phép thuật” của mình hay không?
Đây là những câu hỏi có thể xác định một bước ngoặt quan trọng trong kỷ nguyên hiện đại của CLB Hoàng gia Tây Ban Nha!
*Nguồn tham khảo: Xabi Alonso worked wonders at Bayer Leverkusen. Would his tactics and style suit Real Madrid? (The Athletic)