Nhận lời dẫn dắt đội tuyển Brazil, HLV Carlo Ancelotti đã chọn một thử thách chưa từng có trong sự nghiệp, theo bất cứ nghĩa nào.
 |
THÁCH THỨC CỰC ĐẠI
Vào ngày 12/5 vừa qua, LĐBĐ Brazil đã đưa ra thông báo chính thức về việc bổ nhiệm Carlo Ancelotti vào vị trí HLV trưởng Đội tuyển bóng đá quốc gia. Chiến lược gia người Ý sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 26/5 tới. Một chương mới, với những trải nghiệm chưa từng có, đang chuẩn bị mở ra trong sự nghiệp vốn đã rất lẫy lừng của Don Carlo.
Với Ancelotti, lần đầu tiên Brazil có một HLV trưởng người nước ngoài. Trong khi đó, đây cũng là lần đầu tiên Carletto dẫn dắt một ĐTQG. Cả hai đều lạ lẫm với nhau, nhưng với thành tích đồ sộ mà Ancelotti giành được tại các CLB hàng đầu châu Âu như Real Madrid, AC Milan, Juventus, Bayern Munich, Chelsea và PSG, sự kỳ vọng từ phía Brazil dành cho ông là vô cùng lớn.
Ngay khi công bố hợp đồng với HLV Anceloti, Chủ tịch LĐBĐ Brazil (CBF) Ednaldo Rodrigues đã mô tả rằng “đây không chỉ là một động thái chiến lược”. “Đây là lời tuyên bố với thế giới rằng chúng tôi quyết tâm trở lại đỉnh cao. HLV giỏi nhất trong lịch sử hiện đang dẫn dắt đội tuyển quốc gia xuất sắc nhất hành tinh. Cùng nhau, chúng ta sẽ viết nên những chương mới, những vinh quang mới cho bóng đá Brazil”, ông Rodrigues nói.
Nhưng có vài điều cần “giải nén” ở phát biểu này. Đầu tiên là sau khi chứng kiến Rodrigues theo đuổi Ancelotti, một quá trình kéo dài hai năm rưỡi và thậm chí còn có cảm giác lâu hơn nữa, thì “chiến lược” hay bất cứ mỹ từ gì cũng đều đúng. Tuy nhiên, “đội tuyển quốc gia xuất sắc nhất thế giới” mà Rodrigues nhắc đến chỉ đúng khi bạn… vừa mới tỉnh dậy sau cơn hôn mê kéo dài hai thập kỷ.
 |
Lần cuối cùng, Brazil vô địch World Cup là năm 2002, chức vô địch thứ năm trong lịch sử giúp họ khẳng định vị thế mà Rodrigues mô tả: “Đội tuyển quốc gia xuất sắc nhất thế giới”. Nhưng kể từ đó đến nay, Selecao chỉ còn là kẻ bên lề của vinh quang tại sân chơi này và dần đánh mất bản sắc lẫn sự nể sợ của các đối thủ.
Suốt 2 thập kỷ qua, Brazil mới một lần duy nhất vào đến bán kết World Cup ở kỳ 2014 – giải đấu mà họ là chủ nhà) nhưng cũng chứng kiến thất bại nặng nề nhất trong lịch sử, 1-7 trước người Đức. Còn lại, Selecao đã 4 lần bị loại ở tứ kết, dù mang đến World Cup những tên tuổi lừng lẫy như Ronaldo, Ronaldinho, Kaká, và Adriano (2006) hoặc Neymar và Vinicius (2022).
Trên bình diện Nam Mỹ, lần gần nhất Brazil bước lên đỉnh cao cách đây đã 6 năm, với chức vô địch Copa America 2019, giải đấu mà họ cũng là chủ nhà. Phú quý giật lùi, niềm tin xuống dốc. Brazil đã rời kỳ Copa America gần nhất vào năm ngoái bằng thất bại trong loạt sút luân lưu với Urugay ở tứ kết.
Trận cuối cùng của Selecao trước khi đón chào Ancelotti là thất bại 1-4 trên sân của Argentina ở vòng loại World Cup 2026. Một kết quả đã khép lại triều đại thảm họa của Dorival Junior nhưng dư chấn mà nó tạo ra hẳn còn rất lâu mới hết.
“Brazil của ngày hôm nay không còn là Brazil của chúng tôi nữa. Trận thua 1-4 trước Argentina là một cái tát vào lịch sử bóng đá của chúng ta”, cựu danh thủ Romario cay đắng nói. Trong khi đó, một huyền thoại khác, Rivaldo, thì chua chát nhận định: “Thật đau lòng khi chứng kiến Brazil chơi như thế này trước Argentina. Chúng ta từng là nỗi sợ hãi của mọi đội bóng, nhưng giờ đây, hình ảnh của Selecao đang bị tổn hại nghiêm trọng. Cần một sự thay đổi lớn, từ chiến thuật đến tinh thần, nếu muốn cạnh tranh ở World Cup 2026”.
Sự thay đổi mà Rivaldo, và dĩ nhiên là hầu như tất cả các CĐV Brazil, mong mỏi cuối cùng đã được đáp ứng, bằng việc bổ nhiệm HLV Carlo Ancelotti. Nhưng liệu nhà cầm quân đã 5 lần vô địch Champions League cùng Milan và Real Madrid có đem lại những đổi thay tích cực và nhanh chóng cho Selecao?
 |
KHÓ KHĂN ĐẦY RẪY
Về lý thuyết, đội bóng mà Ancelotti tiếp quản vẫn còn nguyên cơ hội giành vé tới World Cup 2026 khi đang đứng thứ 4 trên BXH vòng lại khu vực Nam Mỹ với 6 điểm nhiều hơn vị trí phải đá play-off. Nhưng “đề bài” đặt ra cho thuyền trưởng người Ý không phải việc giành vé đến Mỹ-Canada-Mexico mùa hè năm sau. Nhiệm vụ của ông, như chủ tịch CBF đã mô tả, là “giành lại vinh quang và mở ra một kỷ nguyên thành công mới cho ĐT Brazil”.
Và đó là thách thức rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh ĐT Brazil hiện tại.
Sự tự tin của Brazil đang xuống tới mức thấp nhất. Thậm chí không cần phải thu nhỏ lại những tai ương đang diễn ra của liên đoàn và tình hình chung của bóng đá nước này để cảm thấy một nỗi bi quan lớn thế nào.
Một năm trước World Cup, Brazil rất rõ ràng không phải là một tập thể chiến thắng. Họ không có “bản thiết kế” chiến thuật nhất quán nào – điều không có gì đáng ngạc nhiên – vì Selecao đã có 3 HLV khác nhau kể từ tháng 1/2023. Họ cũng không có sự ổn định về nhân sự ngoài hai hoặc ba cầu thủ chủ chốt. Tiếp quản ĐT Brazil lúc này không phải là xây dựng một đội bóng trên nền tảng hiện có, vì đơn giản không có nền tảng nào đủ tốt cả.
Tại hàng phòng ngự, vấn đề chính nằm ở vị trí hậu vệ biên. Nơi từng là thế mạnh của Brazil giờ đã trở thành bãi đất hoang: không có lựa chọn nào trong số 65 lựa chọn được thử nghiệm kể từ World Cup 2022 cho thấy họ xứng đáng gánh vác đôi cánh của Selecao. Nói một cách ví von, Ancelotti sẽ phải tạo ra một cốc nước chanh dù chưa nhìn thấy quả chanh nào.
Hàng tiền vệ cũng là một mớ hỗn độn. Trong thất bại trước Argentina, không có dấu hiệu nào cho thấy hàng tiền vệ của Brazil có thể tiến gần đến đẳng cấp của đối thủ. Sự trở lại của Bruno Guimaraes sau án treo giò cho vòng loại World Cup sắp tới sẽ giúp ích; Casemiro cũng được kỳ vọng sẽ được triệu tập trở lại. Tuy nhiên, điều quan trọng là Brazil cần một cách tiếp cận khác, thay vì ra sân với… 4 tiền đạo như trong trận thua Argentina.
 |
Thật trớ trêu, Ancelotti đã dành phần lớn mùa giải này tại Real Madrid để sắp xếp nhân sự hàng công – và bị chỉ trích vì điều đó. Mọi thứ trở nên phức tạp hơn nữa khi 2 trong số 4 tiền đạo của Real Madrid, cặp đôi người Brazil Vinicius Junior và Rodrygo, vẫn chưa có một thành tích ấn tượng nào ở cấp độ ĐTQG.
Liệu Ancelotti có thể khai thác tiềm năng của những tiền đạo này, như ông đã làm ở Tây Ban Nha không? Và liệu ông có mạnh dạn thay đổi, giảm bớt tiền đạo và tăng thêm tiền vệ để hướng đến một chiến thuật cân bằng hơn hay không? Điều này chủ yếu sẽ phụ thuộc vào việc Brazil có giới thiệu với ông được những tiền vệ nào chất lượng hay không. Mà với những nhân tố hiện tại, chọn ra 4 tiền vệ đẳng cấp thế giới cho Selecao còn khó hơn so bó đũa chọn cột cờ.
Và sau cùng, là nan đề gai góc nhất: Neymar có thể không đủ thể lực để góp mặt trong đội hình xuất phát của Ancelotti nhưng anh vẫn được coi là ngôi sao số 1 của Selecao thời đại này. Mùa giải 2025, Neymar mới ra sân vỏn vẹn 9 trận cho Santos và đá chính duy nhất 1 lần. Nhưng ở Selecao, Neymar không chỉ là cầu thủ xuất sắc nhất kể từ khi ra mắt vào năm 2010; anh còn là trung tâm của đội. Dùng Neymar hay không dùng, để anh đá chính hay ngồi dự bị, đấy đều là những câu hỏi chẳng dễ trả lời với Ancelotti.
ÁP LỰC KHỦNG KHIẾP
Quan trọng hơn, Ancelotti phải giải quyết những câu hỏi ấy một cách nhanh chóng và dưới sự giám sát chặt chẽ. Người ta thường nói về các quốc gia cuồng bóng đá rằng mọi công dân đều là một HLV đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, không nơi nào có hiệu ứng mạnh mẽ như ở Brazil: những “chỉ đạo online” của hơn 200 triệu CĐV cuồng nhiệt có thể tạo ra áp lực khủng khiếp, đặc biệt là khi World Cup đang đến gần.
Nếu Ancelotti muốn nghỉ ngơi sau nhiệm kỳ thứ hai của mình tại Real Madrid, có lẽ ông nên đến Saudi Arabia thay vì Brazil. Áp lực và kỳ vọng dành cho chiến lược gia 65 tuổi tại mảnh đất Nam Mỹ này là vô cùng lớn, nhưng sự kiên nhẫn và môi trường làm việc yên bình thì lại vô cùng ít.
CBF chỉ ký với Ancelotti hợp đồng có thời hạn 1 năm – tức là sau khi khép lại VCK World Cup năm sau. “Đó là sự nghèo nàn về tầm nhìn, sự lặp lại những sai lầm cũ”, cây bút bình luận bóng đá hàng đầu Brazil, Carlos Eduardo Mansur đã viết trên tờ O Globo, sau đó mở rộng ý tưởng đó trong chuyên mục của mình cho trang GloboEsporte: “Giành được World Cup sẽ là sự xác nhận cho sự sùng bái ngắn hạn, sự ứng biến. Mục tiêu đó cũng cho thấy sự khinh thường các dự án. Chẳng có chiến lược nào, như cách nói của Rodrigues, trong cái hợp đồng ngắn hạn mà CBF dành cho Ancelotti”.
 |
Những phê phán của nhà báo Carlos Eduardo Mansur không sai. Nhưng thực ra thì ngay cả Rodrigues cũng chẳng biết tương lai của mình ra sao. Vị chủ tịch tai tiếng của CBF hôm 16/5 cũng vừa bị Tòa án bang Rio de Janeiro tuyên bãi nhiệm vì những bê bối liên quan đến cáo buộc làm giả chữ ký của cựu chủ tịch CBF Antonio Carlos Nunes de Lima.
Việc tòa án can thiệp vào quá trình bổ nhiệm lãnh đạo của CBF đã gây lo ngại về khả năng vi phạm nguyên tắc độc lập của FIFA, tổ chức vốn không chấp nhận sự can thiệp của chính phủ hoặc bên thứ ba vào các liên đoàn thành viên. Trước đó, vào tháng 12/2023, khi Rodrigues bị phế truất lần đầu tiên, FIFA đã cảnh báo rằng Brazil có thể bị đình chỉ tham gia các giải đấu quốc tế nếu không đảm bảo tính độc lập của CBF. Vì cảnh báo này, sau đó Rodrigues đã được phục chức vào tháng 1/2024.
Hiện chưa có thông tin chính thức từ FIFA về phản ứng đối với lần phế truất thứ hai này. Trong trường hợp xấu nhất, tức là FIFA và tòa án Brazil quyết đối đầu đến cùng, thì có lẽ chẳng còn bài toán khó nào làm phiền Ancelotti nữa. Bởi khi ấy, Brazil của ông có thể chỉ còn thấy World Cup qua TV.
Dẫu sao, mọi dự báo cho đến lúc này vẫn chỉ là dự báo. Và Ancelotti thì mới chuẩn bị cho màn ra mắt tại Selecao. Thôi thì, cứ chúc ông may mắn, chân cứng đá mềm. Dám chọn ghế HLV trưởng ĐT Brazil ở trong lần đầu tiên rẽ ngang sang làm đội tuyển cũng đã là một chi tiết cho thấy, nhà cầm quân người Ý có đủ cứng rắn để đương đầu với mọi khó khăn rồi!
Lược dịch từ: Brazil are a dysfunctional mess. Good luck, Carlo Ancelotti (The Athletic)